Na początku warto odpowiedzieć na pytanie czym jest wypadek drogowy? Poprzez wypadek drogowy należy rozumieć zdarzenie w ruchu lądowym poprzez nieumyślne naruszenie zasad bezpieczeństwa, na skutek którego dochodzi do uszczerbku
w mieniu (zazwyczaj zniszczenie pojazdu). Możliwy jest również uszczerbek na zdrowiu czy życiu osób biorących udział w tym zdarzeniu.
Nie ma znaczenia czy jest się sprawcą czy uczestnikiem, najważniejsze jest zachowanie zaraz po tym zdarzeniu:
- Jeśli jest się sprawcą – to nie warto uciekać z miejsca wypadku. Przede wszystkim kara będzie wtedy wyższa
i przekreśli to możliwość warunkowego umorzenia postępowania. - Należy wezwać policję a jeżeli są poszkodowani to karetkę. W miarę możliwości udzielić trzeba niezbędnej pomocy (jeśli jest się sprawcą to może to być potraktowane jako okoliczność łagodząca).
- Zrobić zdjęcia miejsca zdarzenia – mogą okazać się pomocne przy ustalaniu przyczyny wypadku. Ma to szczególne znaczenie w przypadku wypadków mających miejsce na oblodzonej, uszkodzonej lub nieodśnieżonej nawierzchni,
w miejscu ograniczonej widoczności. - Kolejną bardzo istotną kwestią jest to by zebrać dane osobowe świadków (takie jak imię i nazwisko, nr telefonu, adres). Ich ocena i opis wypadku może wiele wyjaśnić.
- Nie wolno pozwolić na przestawienie samochodów, czy zbieranie rzeczy powstałych wskutek wypadku jak np. potłuczone szkło.
- Nie należy podpisywać żadnych dokumentów a w szczególności wzięcia na siebie odpowiedzialności.
Lepiej poczekać na przyjazd Policji. Warto wiedzieć, że ma się prawo do odmowy odpowiedzi na pytania. Po sporządzeniu takiej notatki policyjnej warto poprosić o jej kopię.
Jedną z najistotniejszych kwestii będzie to czy wypadek drogowy zostanie zakwalifikowany jako przestępstwo albo wykroczenie.
Wypadek jako wykroczenie
Większość zdarzeń drogowych to niegroźne stłuczki i wykroczenia, które są ścigane i karane przez policję – tzw. „drogówkę” w drodze nakładania mandatów karnych, punktów karnych oraz kierowania wniosków o ukaranie do sądów (w trybie postępowania w sprawach o wykroczenia). Te zdarzenia drogowe nie są przestępstwami. Sprawca za spowodowanie stłuczki dostaje mandat i na tym sprawa się kończy.
Zgodnie z art. 86 kodeksu wykroczeń sprawca, który nie zachował należytej ostrożności podlega karze grzywny. Jeżeli sprawca jest pod wpływem alkoholu to wtedy katalog kar jest szerszy. Możliwa jest wtedy kara aresztu, ograniczenia wolności czy grzywny. W tym przepisie mowa jest również o możliwości zabrania prawa jazdy.
Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 18 listopada 1998 r. (sygn. akt. I KZP 16/98) stwierdził, że jeśli następstwem takiego zdarzenia są lekkie obrażenia ciała, powodujące rozstrój zdrowia trwający nie dłużej niż 7 dni, spowodowanie wypadku nie jest przestępstwem.
Wypadek jako przestępstwo
Tutaj sytuacja jest już nieco bardziej rozszerzona. W myśl art. 177 kodeksu karnego, kto, naruszając, chociażby nieumyślnie, zasady bezpieczeństwa w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym, powoduje nieumyślnie wypadek, w którym inna osoba odniosła obrażenia ciała trwające powyżej 7 dni podlega karze pozbawienia wolności do lat 3. Natomiast kto spowodował ciężki uszczerbek na zdrowiu lub śmierć innej osoby zagrożony jest karą pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.
Opinia biegłego lekarza będzie tutaj bardzo istotna. Ona zadecyduje czy obrażenie przekroczyło granicę 7 dni.
Ostatnią kwestią będzie postępowanie sądowe. Tutaj jest już sprawa nieco trudniejsza i bardziej skomplikowana. Potrzebna jest znajomość przepisów, ale również umiejętność kontrolowania biegłych ds. wypadków drogowych. Sąd Najwyższy – Izba Karna w swoim postanowieniu z dnia 23 lutego 2011 r. (sygn. akt III KK 276/2010) stwierdził, że: Przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego z zakresu ruchu drogowego jest nieodzowne w wypadku wymagającym wyjaśnienia zagadnień technicznych i braku innych dowodów pozwalających na odtworzenie przebiegu zdarzenia. Niekorzystne opinie zawsze warto podważać, aby ustalony przez Sąd przebieg zdarzenia był korzystny. Jeśli biegły wykorzystał w swojej opinii program komputerowy (np. do określenia prędkości pojazdów), można zażądać aby dokonał obliczeń w sposób tradycyjny, co umożliwia dokładną kontrolę sposobu ich wykonywania.
Jeśli jest się pokrzywdzonym wypadku to przysługuje odszkodowanie lub zadośćuczynienie.
Odszkodowanie, co do zasady, jest świadczeniem, które ma rekompensować poniesioną rzeczywistą szkodę. Warto zatem zbierać dokumentację medyczną, wypisy ze szpitali, rachunki za leczenie, lekarstwa czy rehabilitację.
Niezależnie od odszkodowania ma się prawo do uzyskania zadośćuczynienia. Zadośćuczynienie jest świadczeniem pieniężnym, które ma za zadanie naprawić krzywdę niemajątkową, np. wynagrodzić poniesiony ból, urazy psychiczne i inne negatywne, niemierzalne skutki zdarzenia. Prawo do zadośćuczynienia ma także rodzina poszkodowanego, który zmarł w wyniku wypadku. Zadośćuczynienia dochodzić można także w trakcie osobnego postępowania cywilnego. O zadośćuczynienie można wystąpić do sprawcy w terminie do 3 lat od dnia zdarzenia.
