Ulgi i odliczenia podatkowe zostały uregulowane w ustawie z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych. Dzielimy je na odliczenia:
-od dochodu dzięki, którym można spaść do progu podatkowego o niższej stawce podatkowej,
-od podatku, które to zmniejszają wysokość samej kwoty podatku
Odliczyć od dochodu możemy:
- Darowizny.
- Wydatki na cele rehabilitacyjne oraz wydatki związane z ułatwianiem wykonywania czynności życiowych.
- Zwrot nienależnie pobranych świadczeń.
- Wydatki z tytułu używanych sieci internetu.
- Wydatki na przedsięwzięcia termomodernizacyjne.
- Wpłaty na IKZE.
Odliczyć od podatku możemy:
- Ulgę za wyszkolenie uczniów lub z tytułu zatrudnienia pracowników w celu przygotowania zawodowego.
- Składki na ubezpieczenie społeczne opłacone przez osobę prowadzącą gospodarstwo domowe z tytułu zawarcia umowy aktywizacyjnej z osobą bezrobotną.
- Ulgę na dzieci.
- Ulgę abolicyjną
Odliczenia od dochodu:
- Darowizny- odliczeniu podlegają darowizny przekazane na cele:
- Pożytku publicznego, które są określone w przepisach ustawy z dnia 24 kwietnia 2003r. o działalności pożytku publicznego i wolontariacie. Darowiznę można przekazać między innymi na rzecz fundacji, stowarzyszeń na takie cele jak np. działalność charytatywna, ochrona zdrowia, edukacja, kultura, sztuka, ekologia, działalność na rzecz ochrony praw dziecka, pomoc społeczna, działalność na rzecz osób niepełnosprawnych. Nie jest konieczne posiadanie statusu Organizacji Pożytku Publicznego, lecz prowadzenie działalności pożytku publicznego w sferze działań publicznych i realizacja powyższych celów. Odlicza się kwotę faktycznie przekazanej darowizny, nie więcej jednak niż 6% dochodu darczyńcy.
- Kultu religijnego, które można przekazać między innymi parafiom, zakonom, kościołom, związkom religijnym oraz innym podmiotom realizującym cele kultu religijnego. Darowizny te często jest wpłacana np. na zakup nowego wystroju do kościoła, czy też na samą jego budowę. Zdarzają się również darowizny
w formie niepieniężnej np. darowizna książek, obrazów. Możemy odliczyć łącznie maksymalnie 6% dochodu. Oznacza to, że jeżeli podatnik poza ulgą z tytułu darowizny na cele kultu religijnego korzysta także np. z ulgi dla krwiodawców lub ulgi z tytułu darowizny na cele pożytku publicznego wówczas łącznie kwota odliczenia z tytułu obu ulg nie może przekroczyć wspomnianego limitu. - Krwiodawstwa, realizowane przez honorowych dawców krwi na podstawie ustawy
z dnia 22 sierpnia 1997r. o publicznej służbie krwi. Wysokość ulgi obliczamy mnożąc ilość faktycznie oddanej honorowo krwi (lub osocza) przez przyjęty dla tej ulgi przelicznik, w postaci obowiązującego ekwiwalentu pieniężnego za 1 litr pobranej krwi,
tj. przez 130 zł. Łączna kwota odliczenia nie może przekroczyć w roku podatkowym 6% dochodu. - Kształcenia zawodowego, przekazane publicznym szkołom prowadzącym kształcenie zawodowe oraz publicznym placówkom i centrom kształcenia zawodowego w formie materiałów dydaktycznych lub środków trwałych, które są kompletne oraz zdatne do użytkowania i nie są starsze niż 12 lat. Odliczenie z tytułu darowizn na cele kształcenia zawodowego przysługuje przedsiębiorcom opodatkowanym na zasadach ogólnych, według 19% stawki podatku lub będącym na ryczałcie. Przedsiębiorcy mogą odliczyć wartość faktycznie przekazanej darowizny, nie więcej jednak niż 6% dochodu/przychodu (ryczałt ewidencjonowany).
- Darowizny wynikające z odrębnych ustaw tj. darowizny przekazane na kościelną działalność charytatywno-opiekuńczą, wynikające z ustaw regulujących stosunek Państwa do poszczególnych kościołów. Takie darowizny mogą być odliczane w pełnej wysokości bez jakiegokolwiek ograniczenia kwotowego.
Odliczenia z tytułu opisanych powyżej darowizn stosuje się jeżeli wysokość darowizny pieniężnej jest udokumentowana dowodem wpłaty na rachunek płatniczy obdarowanego,
a w przypadku darowizny innej niż pieniężna dowodem, z którego wynikają dane identyfikujące darczyńcę oraz wartość przekazanej darowizny wraz z oświadczeniem obdarowanego o jej przyjęciu. W przypadku dawców krwi wysokość darowizny ustala się na podstawie zaświadczenia jednostki organizacyjnej realizującej zadania w zakresie pobierania krwi o ilości bezpłatnie oddanej krwi lub jej składników przez krwiodawcę.
- Wydatki na cele rehabilitacyjne oraz wydatki związane z ułatwianiem wykonywania czynności życiowych.
Z tej ulgi mogą skorzystać osoby, które posiadają orzeczenia o zakwalifikowaniu przez organy orzekające do jednego z trzech stopni niepełnosprawności lub decyzję przyznającą rentę z tytułu całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy, rentę szkoleniową, rentę socjalną albo orzeczenie o niepełnosprawności osoby, która nie ukończyła 16 roku życia. Prawo do skorzystania z ulgi rehabilitacyjnej obejmuje także podatników, na których utrzymaniu pozostają następujące osoby niepełnosprawne: współmałżonek, dzieci własne i przysposobione, dzieci obce przyjęte
na wychowanie, pasierbowie, rodzice, rodzice współmałżonka, rodzeństwo, ojczym, macocha, zięciowie i synowe, jeżeli w roku podatkowym dochody tych osób niepełnosprawnych nie przekraczają 12-krotności kwoty renty socjalnej.
Wydatki na cele rehabilitacyjne uprawniające do odliczeń dzieli się na:
- nielimitowane, w ramach których odliczeniu podlega cała wydatkowana kwota:
- adaptacja i wyposażenie mieszkań oraz budynków mieszkalnych stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności,
- zakup wydawnictw i materiałów szkoleniowych, stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności,
- zakup i naprawę indywidualnego sprzętu, przystosowanie pojazdów do potrzeb wynikających z niepełnosprawności,
- pobyt na turnusie rehabilitacyjnym,
- pobyt na leczeniu w zakładzie lecznictwa uzdrowiskowego,
- opieka pielęgniarska,
- kolonie i obozy dzieci niepełnosprawnych oraz dzieci osób niepełnosprawnych, które nie ukończyły 25 roku życia,
- opłacenie tłumacza języka migowego,
- odpłatny, konieczny przewóz na niezbędne zabiegi leczniczo-rehabilitacyjne.
- limitowane, które podlegają odliczeniu do określonego limitu kwotowego.
- opłacenie przewodników osób niewidomych I lub II grupy inwalidztwa oraz osób
z niepełnosprawnością narządów ruchu zaliczonych do I lub II grupy inwalidztwa– maksymalna kwota odliczenia wynosi 2280 zł, - utrzymanie psa asystującego – maksymalna kwota odliczenia w roku podatkowym wynosi 2280 zł,
- używanie samochodu osobowego stanowiącego własność (współwłasność) osoby niepełnosprawnej lub podatnika mającego na utrzymaniu osobę niepełnosprawną albo dzieci niepełnosprawne, które nie ukończyły 16 roku życia– maksymalna kwota odliczenia w roku podatkowym wynosi 2280 zł,
- leki, jeśli lekarz specjalista stwierdzi, że osoba niepełnosprawna powinna stosować określone leki stale lub czasowo. Odliczeniu podlegają wydatki w wysokości stanowiącej różnicę pomiędzy wydatkami faktycznie poniesionymi w danym miesiącu a kwotą 100 zł.
Wysokość wydatków na cele rehabilitacyjne jest ustalana na podstawie dokumentów, które potwierdzają ich poniesienie. Mogą to być: faktura, rachunek, dowód wpłaty na poczcie, potwierdzenie przelewu bankowego, o ile wynika z nich kto, kiedy, komu, ile oraz za co zapłacił. W przypadku wydatków limitowanych związanych z opłaceniem przewodników osób niewidomych zaliczonych do I lub II grupy inwalidztwa oraz osób z niepełnosprawnością narządu ruchu zaliczonych do I grupy inwalidztwa, utrzymaniem psa asystującego, używaniem samochodu osobowego nie jest wymagane posiadanie dokumentów stwierdzających ich wysokość. Urząd skarbowy może jednak zażądać, aby podano dane personalne osoby, która pełniła funkcję opłaconego przewodnika oraz aby okazano certyfikat potwierdzający status psa asystującego.
- Zwrot nienależnie pobranych świadczeń.
Zwrot dotyczy nienależnie pobranych świadczeń takich jak: renta, emerytura, zasiłki
z ubezpieczenia społecznego, czy świadczenia przedemerytalne. Odliczenia od dochodu można dokonać na podstawie dowodu wpłaty nienależnego świadczenia w kwocie pobranych nienależnie świadczeń wraz z pobranym podatkiem dochodowym.
- Wydatki z tytułu używania sieci internetu.
Z ulgi internetowej można skorzystać w dwóch następujących po sobie latach, pod warunkiem, że wcześniej już się z niej nie korzystało. Maksymalna kwota odliczenia wynosi 760,00 zł. Prawo do ulgi przysługuje z tytułu korzystania z internetu w domu, internetu mobilnego ( np. telefon komórkowy) itp. Chcąc skorzystać z ulgi trzeba posiadać dowód zakupu, taki jak np. imienna faktura VAT za dostarczanie internetu do domu oraz potwierdzenie zapłaty. W przypadku małżonków z ulgi za internet może skorzystać każde z nich pod warunkiem, że na fakturze będą znajdować się dane tego małżonka, który chce zastosować ulgę.
- Wydatki na realizację przedsięwzięcia termomodernizacyjnego.
Z ulgi termomodernizacyjnej (obowiązującej od 2019 r.) mogą skorzystać podatnicy, którzy
są właścicielami lub współwłaścicielami budynku mieszkalnego jednorodzinnego, pod warunkiem zakończenia przedsięwzięcia w okresie 3 kolejnych lat, licząc od końca roku podatkowego,
w którym poniesiono pierwszy wydatek. Ogólna kwota odliczenia nie może przekroczyć 53.000,00 zł. W przypadku małżonków limit jest podwójny. Wysokość wydatków ustala się
na podstawie faktur VAT. Odliczenie dotyczy wydatków na materiały budowlane, urządzenia
i usługi związane z realizacją przedsięwzięcia termomodernizacyjnego takie jak np. materiały budowlane do ocieplenia, materiały do instalacji grzewczej, kolektory słoneczne, stolarka okienna i drzwiowa, drzwi balkonowe, bramy garażowe itd.
- Wpłaty na indywidualne konto zabezpieczenia emerytalnego (IKZE).
Odliczeniu podlega zapłacona w danym roku składka na IKZE na podstawie posiadanego dowodu wpłaty, z którego wynika kto, komu, ile i za co dokonał zapłaty. Roczny limit wpłat
na IKZE nie może przekroczyć w roku 2019 kwoty 5.718,00 zł., a w 2020 kwoty 6.272,40 zł. Osoba małoletnia może wpłacić na IKZE kwotę nie większą niż suma dochodów, które uzyskała w danym roku z pracy wykonywanej na podstawie umowy o pracę.
Odliczenia od podatku
- Ulga za wyszkolenie uczniów lub z tytułu zatrudnienia pracowników w celu przygotowania zawodowego, przyznana na podstawie decyzji.
Ulga na wyszkolenie uczniów (uczniowska) to ulga, która funkcjonuje na zasadzie praw nabytych i nie dotyczy obecnie zawieranych umów. Przedsiębiorca może skorzystać z ulgi pod pewnymi warunkami. Pierwszy warunek to podpisanie przed 1 stycznia 2004 r. umowy z uczniami lub szkołami o rozpoczęciu nauki zawodu lub szkolenia w celu przygotowania zawodowego nie później niż w roku szkolnym 2003/2004. Kolejny warunek to nabycie prawa do ulgi przed
1 stycznia 2014r. na podstawie decyzji urzędu skarbowego, a odliczenia te nie znalazły pokrycia
w podatku dochodowym obliczonym za lata poprzedzające 2004 r. Ulga ta została zlikwidowana w 2004 r., ale można z niej nadal korzystać, jednakże tylko na zasadzie praw nabytych.
- Składki na ubezpieczenie społeczne opłacone przez osobę prowadzącą gospodarstwo domowe z tytułu zawarcia umowy aktywizacyjnej z osobą bezrobotną.
Z przedmiotowej ulgi może skorzystać osoba samodzielnie prowadząca gospodarstwo domowe, zatrudniająca do pomocy w tym gospodarstwie osobę bezrobotną zarejestrowaną w urzędzie pracy, pod warunkiem zarejestrowania umowy aktywizacyjnej oraz opłacenia składek
na ubezpieczenie społeczne (emerytalne, rentowe, wypadkowe i zdrowotne) od podstawy nie wyższej niż wynagrodzenie minimalne. Ulga ta od 2007 r. funkcjonuje na zasadzie praw nabytych, a więc można skorzystać z ulgi z tytułu wydatków ponoszonych do końca obowiązywania umowy akwizycyjnej zawartej przed 01.01.2007 r. Odliczenie przysługuje po każdym 12-miesięcznym okresie nieprzerwanego trwania umowy i dokonuje się go w zeznaniu podatkowym za dany rok podatkowy.
- Ulga na dzieci.
Z ulgi prorodzinnej mogą skorzystać rodzice (nie pozbawieni władzy rodzicielskiej) wychowujący małoletnie dzieci lub pełnoletnie, które nadal się uczą, ale które nie przekroczyły 25 roku życia
i nie osiągnęły dochodów wyższych od 3089,00 zł., a także dzieci otrzymujące zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną, bez względu na wiek. Małżonkowie korzystają z jednej ulgi,
a gdy rozliczają się oddzielnie muszą określić w jakiej proporcji każdy z niej korzysta. Ulga przysługuje za każdy miesiąc wykonywania władzy rodzicielskiej. Małżonkowie wychowujący jedno dziecko nie mogą korzystać z ulgi, jeżeli ich dochód roczny przekroczył 112.00,00 zł. Natomiast gdy dziecko wychowuje para pozamałżeńska, każdy z rodziców może skorzystać z ulgi gdy jego dochody nie przekroczą kwoty 56.000,00 zł. Limity dochodowe nie mają zastosowania
w przypadku wychowywania więcej niż jednego dziecka. Kwota ulgi wynosi 1.112,04 zł rocznie na pierwsze i drugie dziecko, 2.000,04 zł na trzecie dziecko, 2.700,00 zł na czwarte i kolejne dziecko. Niewykorzystana kwota ulgi może zostać zwrócona do wysokości składek
na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne, które podlegają odliczeniu w proporcji określonej przez rodziców.
- Ulga abolicyjna.
Ulga abolicyjna polega na tym, że podatek zapłacony za granicą odlicza się od łącznej sumy dochodów osiąganych w Polsce i za granicą. Podatek zapłacony za granicą należy wykazać
w załączniku PIT/ZG zeznania podatkowego PIT-36, dokonując proporcjonalnego odliczenia. Jednocześnie można skorzystać z zwolnienia z progresją, aby uniknąć podwójnego opodatkowania.
Ponadto poza wymienionymi wyżej odliczeniami należy również zwrócić uwagę
na zwolnienie z podatku, które weszło z dniem 01.08.2019 r. tzw. „zerowy PIT dla młodych”, przysługujące osobom, które nie ukończyły 26 roku życia i osiągającym przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej, spółdzielczego stosunku pracy oraz umów zlecenia, do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 85.528,00 zł (w 2019 r. do wysokości 35.636,67 zł z uwagi na wejście przepisów z dniem 01.08.2019 r.). Nadwyżka ponad kwotę objętą zwolnieniem podlega opodatkowaniu przy zastosowaniu skali podatkowej.
Z powyższego wynika, że korzystanie z ulg i odliczeń podatkowych pozwala zmniejszyć kwotę podatku do zapłaty, a czasem nawet uzyskać zwrot nadpłaty na podstawie złożonego
we właściwym miejscowo urzędzie skarbowym zeznania podatkowego.
Dorota Borończyk - Aplikant Kancelaria Tokarczyk i Partnerzy