Każdy z nas chce być zadowolony ze swojej pracy a przede wszystkim z wynagrodzenia za wykonaną przez nas pracę. Co w przypadku gdy pracodawca nie chce wypłacać wynagrodzenia na czas, notorycznie się spóźnia, lekceważąco podchodzi do tego tematu. Zostajemy wtedy często bez środków do życia - niezbędnych do normalnego, godnego funkcjonowania.
Czy pracodawca może czuć się bezkarny? Jak reagować na takie postępowanie? Czy jestem na przegranej pozycji?
W poniższym artykule postaram się przybliżyć tę problematykę, wskazując na istotne okoliczności, które mogą być dla Ciebie niezwykle przydatne.
Co nam - pracownikom - przysługuje za wykonaną pracę?
Wynagrodzenie jest kluczowym elementem stosunku pracy. Jest podstawowym obowiązkiem pracodawcy względem każdego pracownika. Wykonując swoje obowiązki na podstawie umowy
o pracę, nie mamy możliwości zrezygnować z niego ani przekazać go innej osobie. Wynagrodzenie za pracę powinno być wypłacane przede wszystkim terminowo, ponieważ istotne jest wskazanie konkretnego i stałego terminu wypłaty wynagrodzenia. W regulaminie pracy powinien znaleźć się zapis dotyczący ustalonego terminu i częstotliwości wypłaty wynagrodzenia (art.1041 § 1 pkt 5 k.p.) Jeżeli natomiast pracodawca nie ma obowiązku ustalenia regulaminu pracy, termin wypłat wynagrodzenia wskazuje w informacji o warunkach zatrudnienia w ciągu 7 dni od dnia zawarcia umowy o pracę (art. 29 § 3 k.p.). Często termin wypłaty wynagrodzenia za pracę ujęty jest również w umowie o pracę.
Generalną regułą jest wypłacanie wynagrodzenia za pracę wykonaną. Pracodawca ma obowiązek wypłacać wynagrodzenie co najmniej raz w miesiącu (oczywiście może być wypłacane częściej np. w formie „tygodniówki”), w stałym i ustalonym z góry terminie. Powszechnie wynagrodzenie wypłacane jest „z dołu”, jednak nie ma przeciwwskazań w tym, by pracownik wraz z pracodawcą umówili się, że wynagrodzenie będzie płatne z góry (tak Sąd Najwyższy w Wyroku z dnia
4 sierpnia 1999 r. sygn. akt I PKN 191/99).
Należy pamiętać, że przysługujące nam wynagrodzenie powinno zostać wypłacone najpóźniej
w ciągu pierwszych 10 dni kolejnego miesiąca kalendarzowego. Gdy dzień ten wypada w dzień wolny od pracy, to wynagrodzenie przysługuje nam dzień wcześniej.
Adwokat Rzeszów - Tokarczyk i Partnerzy
Krok po kroku jak postępować z pracodawcą.
Na początku warto zacząć od rozmowy z pracodawcą. Dopytać co się stało, skąd wynika to opóźnienie. Jeżeli jednak opóźnienia będą się powtarzać, będą uciążliwe należy wystosować wezwanie do zapłaty. Takie pismo uświadomi pracodawcy, że nie jesteś bezczynny i to nie są żarty.
Kolejnym krokiem będzie powiadomienie pracodawcy o chęci zgłoszenia takiego postępowania do Państwowej Inspekcji Pracy. Nierzetelny pracodawca będzie miał świadomość, że jego metody działania mogą podlegać sankcji w postaci kary grzywny od 1000 zł do 30 000 zł (art. 282 § 1 pkt 1 Kodeksu Pracy).
Ostatecznym krokiem będzie złożenie pozwu do Sądu. Należy ustalić jakie zaległości ma pracodawca wobec Ciebie. Do pozwu dołącz umowę o pracę, dokumenty potwierdzające, że pracodawca nie wypłacał Ci wynagrodzenia. Dodatkowym bonusem będzie to, że co do zasady możesz domagać się odsetek. Co do zasady, gdyż np. policjantom nie należą się odsetki za opóźnienie w wypłacie wynagrodzenia („Funkcjonariuszowi policji nie przysługują odsetki od nieterminowo wypłaconego uposażenia.” - tak Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 17 stycznia 1997 r. I PKN 66/96). Wracając do tematu odsetek należy podkreślić, że są one należne Tobie niezależnie od tego, czy poniosłeś w związku z tym spóźnieniem szkodę czy też nie. Tak wskazał Sąd Apelacyjny w Katowicach w wyroku z 14 lipca 2004 r. (I ACa 269/04): „odsetek za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego nie można zrzec się z góry – w ramach zasady swobody umów (art. 3531 k.c.). Strony mają tylko swobodę w określeniu wysokości odsetek, ale nie mają możliwości wyłączenia ich naliczania – zanim w ogóle powstaną”.
Aktualnie wysokość odsetek w skali roku wynosi 7% zgodnie z Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 7 stycznia 2016 r. w sprawie wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie.
Jak reagować na nieterminowego pracodawcę?
Pracodawca, który nie wypłaca wynagrodzenia prawidłowo i terminowo pracownikowi dopuszcza się ciężkiego naruszenia swoich podstawowych obowiązków. Możesz wtedy rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia. Przysługiwać Ci będzie z tego tytułu odszkodowanie
w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia. Natomiast w przypadku rozwiązania umowy o pracę, która była zawarta na czas określony, przysługiwać Ci będzie odszkodowanie
w wysokości wynagrodzenia za czas, do którego umowa miała trwać, nie więcej jednak niż za okres wypowiedzenia (art. 55 § 11 k.p.).
Oświadczenie o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia powinno być złożone przez Ciebie na piśmie, w którym należy podać przyczynę uzasadniającą rozwiązanie tej umowy o pracę. Pamiętaj, że ogranicza Cię termin 1 miesiąca od uzyskania przez Ciebie wiadomości
o okoliczności uzasadniającej rozwiązanie umowy.
UWAGA!
Należy pamiętać, iż Sądy zwracają uwagę na to czy jest to jednorazowe, jednodniowe czy kilkudniowe opóźnienie, ponieważ takie opóźnienie nie będzie stanowiło ciężkiego naruszenia podstawowego obowiązku pracodawcy w sytuacjach, kiedy nie stanowi ono realnego zagrożenia dla interesów pracownika (np. pracownik posiadający wysokie zarobki nie odczuje negatywnie chwilowego opóźnienia). Na tę sytuacje zwrócił uwagę Sąd Najwyższy w swoim Wyroku z dnia 10 listopada 2010 r. sygn. akt I PK 83/10: „Pracodawca, który kilka dni spóźnia się z wypłatą pensji, nie musi się obawiać zarzutu ciężkiego naruszenia obowiązków wobec pracowników. Na tej podstawie pracownicy nie mogą więc rozwiązać umowy bez wypowiedzenia i zażądać odszkodowania.”
Pracodawca nie chce wypłacić wynagrodzenia bo twierdzi, że inni mu nie płacą i nie ma na to pieniędzy.
Myślenie takie jest błędne. Pracodawca jako profesjonalny podmiot powinien
być odpowiedzialny za zabezpieczenie określonej sumy pieniędzy, która powinna być przeznaczona na wynagrodzenie dla swoich pracowników, bez różnicy czy inni kontrahenci mu płacą czy też nie. Takie stanowisko podziela również judykatura. Jak słusznie zauważył Sąd Najwyższy w swoim Wyroku z dnia 4 kwietnia 2000 r., sygn. akt I PKN 516/99, OSNP 2001/16/516 „Pracodawca, który nie wypłaca pracownikowi w terminie całości wynagrodzenia, ciężko narusza swój podstawowy obowiązek z winy umyślnej, choćby z przyczyn niezawinionych nie uzyskał środków finansowych na wynagrodzenia.” Jak również: „Nieterminowe wypłacenie wynagrodzenia stanowi bowiem ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracodawcy, niezależnie od tego, czy przyczyną takiej sytuacji jest niezawiniony przez pracodawcę brak środków finansowych na wypłaty”
Jeżeli nie masz pewności czy uda Ci się bezproblemowo wygrać z pracodawcą i odzyskać należne Ci wynagrodzenie – skorzystaj z pomocy profesjonalnego pełnomocnika, który ustali odpowiednią strategię działania i pomoże Ci przygotować solidny materiał dowodowy.
Kamil Stępień – aplikant adwokacki
Tokarczyk i Partnerzy Kancelaria Radców Prawnych i Adwokatów
